Bu çalışmada ; •Doğal bitki köklerinden ya da bitkilerin diğer kısımlarından elde edilen pigmentlerle (antosiyaninler , flavonozitler , karoten , klorofil) yapılan boyamanın geleneksel halinden moderne doğru gelişimi , •Günlük yaşamda tekstilin ekolojik boyutunun ele alınışı ve doğal ürünlerin bu konu üzerindeki önemi geniş ölçüde açıklanmaya çalışılmıştır.
Dünyada Sanayi Devrimi’nin gelişmesiyle birlikte hem tekstil hem de gıda işlemlerinde sentetik boyaların kullanılması beraberinde pek çok sağlık problemlerini de getirmiştir.
Bu sebeple son yıllarda doğal boyalara dönülerek sentetik boyaların zararlarından kurtulma çalışmalarına başlanmıştır. AMAÇ: •Tarihsel olarak doğal boyaların (kök boyaların) ortaya çıkışı, •Gelişimi , •Uygulanışı , •Günümüze kadar değişim göstererek gelişi , •Elde ediliş yöntemleri , •Avantajları ve diğer sentetik boyalarla karşılaştırılması , •İnsan hayatına olan olumlu bir çok etkileri gibi konuları bazı deneyler ve gözlemlerle destekleyerek açıklamaktadır.
ÖNEMİ: Bir boya bitkisinin kendisini kullanmak yerine ekstrasyon yöntemiyle bitkiden pigment elde ederek tekstil sanayisinde boyar madde olarak kullanılabiliriz. Amaç; sentetik madde olmadan bitkinin rengi ne ise %100 doğal halde boyama yapmak ve sentetik boyamanın insana olan zararlarını yok etmektir.
Doğal boyama yöntemi •Liken , •Rubia , •Zeytin , •Mersin , •Çam , •Kırmızı pancar, •Enginar, •Hayıt , •Üzüm, •Biberiye , •Zerdeçal , •Okaliptüs kabuğu , •İncir , •Portakal , •Yeşil çay , •Kabak , vs… gibi birçok bitkiden elde edilen özütlerden yola çıkarak , bunları uygun yöntemlerle boya maddesi haline getirerek uygulanmaktadır.
BOYANIN NİTELİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER: •Bitkilerin ve bitki kısımlarının toplama zamanları •Bitkilerin bulunduğu yöre.(Uygun iklim şartlarında yetiştiği yerden toplanmalıdır) •Toprağın beslenme yeteneği, •Kullanılan gübreler, •Yağış miktarı •Küflenme (açık havada ve gölgede kurutmak bez yada kağıt torbalarda saklamak) gibi etkenlerde gerek boyar madde miktarını gerekse elde edilen rengin niteliğini etkiler.
Bu çalışmada; çevreci bir düşünce yapısı içerisinde tekstil sanayideki hızlı boyama yöntemlerine bitkisel boyama yöntemlerini nasıl uyarlanabilirliğinin değerlendirilmesi yapılmıştır. MATERYAL METOD: Çalışmada çam bitkisi kullanılmıştır.Çam bitkisinden elde ettiğimiz pigmentlerle boyama yapılmıştır.
DOĞAL BOYA ELDESİNDE KULLANILAN BAZI BİTKİLER: ZERDEÇAL (Curcuma longa):Rizomlarından sarı renk ZEYTİN (Olea europaea): Yapraklarından limon sarısı renk ASPİR (Carthamus tinctorius):Çiçeklerinden turuncu renk CEVİZ (Juglans regia):Yapraklarından kahverengi tonları DOĞU ÇINARI (Platanus orientalis):Kabuklarından kırmızı tonları ADİ ARDIÇ (Juniperus communis):Yapraklarından yeşil renk ADAÇAYI (Salvia officinalis):Yaprak ve gövdesinden sarı renk IHLAMUR (T.platyphyllos):Kabuklarından çam kabuklarıyla birlikte kahverengi renk GELİNCİK (Papaver rhoeas):Çiçeklerinden kurşuni renk elde edilir. KIZIL ÇAM (Pinus brutia):Kızıl çam, asıl ağaç türlerimizdendir.Gövde kabuklarından kahve rengi, kırmızımsı sarı, fındık kabuğu gibi renkler elde edilir.
